-सुधिर लोहनी
काठमाडौँ---पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको सक्रिय राजनीतिमा पुनरागमन केवल एक व्यक्तिको निर्णय मात्र होइन, यो समग्र नेपाली राजनीतिमा शक्ति सन्तुलनको पुनःपरिकल्पनाको प्रारम्भ हो। राष्ट्रपति पदबाट बाहिरिएपछि राजनीतिक विश्राममा रहेकी भण्डारी पुनः एमालेको सदस्यता नवीकरण गरेर चुपचाप सक्रिय भइन्, र अहिले उनले खुला रुपमा आफ्नो आत्मविश्वास अभिव्यक्त गरेकी छिन् – “म माझकिरातकी छोरी हुँ, खुट्टा कमाउँदिनँ।” यो एक राजनीतिक सन्देश मात्र होइन, यो एक चुनौती पनि हो—सत्ताको केन्द्रमा स्थापित नेताहरूलाई।
विद्यादेवी भण्डारी नेपालको इतिहासमै पहिलो महिला राष्ट्रपति मात्र नभई, महिला सशक्तिकरणको प्रतीकको रूपमा पनि चिनिन्छिन्। तर उनको कार्यकाल विवादरहित रहन सकेन—संविधान कार्यान्वयनका क्रममा सरकार अनुकूल ढंगले कदम उठाएको आरोप लाग्यो, र आज पनि ती बहसहरू जीवित छन्। यस्ता बहसका बीच उनी पुनः सक्रिय राजनीतिमा फर्किँदा प्रश्न उठ्छ—के उनको फिर्ती महिला नेतृत्वको सशक्त पुनर्स्थापना हो कि पूर्व राष्ट्रपतिको राजनीतिक अपवाद?
एमालेभित्रको शक्ति संरचना अहिले पनि केपी शर्मा ओली केन्द्रीकृत छ, तर भण्डारीको उपस्थिति यस सन्तुलनमा नयाँ धक्का हुन सक्छ। ओलीको अनपेक्षित मौनता र केही नेताहरूको प्रत्यक्ष असन्तुष्टि भण्डारीप्रति देखिएको छ। गोकर्ण विष्ट, घनश्याम भुसालजस्ता नेताहरू अलग ध्रुवमा उभिइसकेका छन् भने युवापुस्ताको एक तप्का वैकल्पिक नेतृत्वको खोजीमा छन्। यस्तो अवस्थामा विद्यादेवी भण्डारीजस्तो पुरानो र शक्तिशाली नेता पार्टीमा फर्किएपछि अझ गहिरो गुटगत राजनीति जन्मिन सक्छ। एकातिर उनलाई राष्ट्रपतिका रूपमा संविधानमाथि हस्तक्षेप गरेको आरोप लागिरहेकै छ, अर्कातिर उनकै नेतृत्वले महिलालाई राजनीतिमा नेतृत्वको अवसर दिएको विश्वास गर्ने पक्ष पनि मजबुत छन्। जसले द्वैध मनोविज्ञानको संकेत गर्छ। उनीजस्तो अघोषित शक्तिशाली नेताको पुनः प्रवेशले एमालेलाई मात्र होइन, समग्र बाम राजनीति र गठबन्धन समीकरणलाई पनि धक्का दिन सक्छ।
समग्रमा, विद्यादेवी भण्डारीको यस अभिव्यक्ति र सक्रियताले अबको दिनमा नेपाली राजनीतिमा गहिरो तरङ्ग सिर्जना गर्ने निश्चित छ। तर प्रश्न यतिमै टुंगिँदैन—के उनको उपस्थिति पार्टी एकताको स्रोत बन्नेछ, कि आन्तरिक प्रतिस्पर्धाको आगो बल्नेछ? राजनीति कहिल्यै स्थिर हुँदैन, र नेपालको वर्तमान परिदृश्यमा विद्यादेवी भण्डारीको निर्णय एउटा शक्तिशाली प्रस्थान बिन्दु बन्ने देखिन्छ। अन्त्यमा, नेपाली राजनीतिमा विद्यादेवी भण्डारीको पुनरागमन न त केवल व्यक्तिगत महत्वाकांक्षा हो, न मात्र पार्टीगत सरोकार। यो समग्र वाम राजनीति, महिला नेतृत्वको भविष्य, र सत्ताको सन्तुलनमा टड्कारो असर पार्ने सम्भावित मोड हो। भण्डारीको राजनीतिक पुनरागमनले राजनीतिमा स्थायित्व ल्याउनेछ वा गहिरो द्वन्द्व सुरु गर्नेछ—यो समयले बताउनेछ। तर यसमा कुनै शंका छैन कि उनी फेरि नेपाली राजनीति केन्द्रमा उभिइसकेकी छिन्।
लेखक अकबरे न्युज डटकमका अध्यक्ष हुन्।
